Reljef svakog predjela je rezultat njegove morfogeneze, tj.rezultat djelovanja endogenih i egzogenih geomorfoloških procesa. Kozara je ostrvska planina čiji se osnovni, tektonski, reljef formirao u dugom periodu mlađeg kenozoika izdizanjem dijela kopna pod uticajem orogenih pokreta u Zemljinoj kori i oticanjem Panonskog mora. Najznačajniji period tektonskog uobličavanja masiva Kozare je vrijeme alpske orogeneze, krajem mezozoika i početkom tercijara. Najviši vrhovi su se izdigli iz Panonskog mora sredinom starijeg tercijara (eocen).

Potom Kozara prvo postaje poluostrvo, a krajem tercijara, nakon oticanja panonskog zaliva Paratetisa, dio šireg kompaktnog kopna. Dalje uobličavanje reljefa se odvijalo pod uticajem egzogenih sila tj. destrukcije površine Zemlje procesom erozije.
U reljefnoj slici Kozare zapaža se nekoliko međusobno povezanih grebena, planinskih kosa, izdvojenih vrhova i duboko usječenih potočnih dolina. Iako najviši vrhovi Kozare ne prelaze 1000 m visine, ipak se može reći da je za ovu planinu karakteristična velika dinamika reljefa.
Reljef područja Nacionalnog parka Kozara je vrlo izražen, što se jako odražava na topoklimu i raspored vegetacije. Zastupljeni su razni reljefski oblici karakteristični za geološke podloge od kojih je područje izgrađeno: vrhovi, grebeni, visoravni, padine, kose, doline i uvale, vrtače, humovi itd. Na kredno-eocenskom flišu formirale su se vrlo dugačke kose koje se strmo spuštaju u doline potoka. Gabrodoleriti i serpentiniti grade kratke i oštre kose. Tipični kraški oblici (grebeni, vrtače i uvale) karakteristični su za krečnjačke predjele (Kozarački i Zečiji kamen, Sokoline, Vrnovačka glava, Jankovica, dolina Starenica, Gola planina). Na laporovitim krečnjacima i laporima razvili su se grebeni i jednolične, strme padine. Na granici između ovih supstrata i gabrodolerita, reljef naglo prelazi u klisure ili grede.
Najistaknutije antiklinale su: Gola planina (874 m) i Mrakovica (806 m). Ostali značajniji visovi su: Vinogreč (816 m), Glavuša (793 m), Cerik (745 m), Jarčevica (736 m), Kriva strana (723 m), Slatinka glava (710 m) itd. U krečnjačkim dijelovima se, osim istaknutih vrhova, uzdižu i manja uzvišenja, humovi. Od glavne antiklinale na liniji Gola planina – Mrakovica – Glavuša spušta se kitnjasti niz kosa ka sjevernom i južnom podnožju planine. Značajnije su: Vitlovska kosa, Šibovac, Babina, Tisova i Stevanova kosa, Mijakov klin itd.

Doline potoka između ovih kosa su u gornjem dijelu tokova vrlo uske, a njihove padine vrlo strme (30-40%), naročito u južnom dijelu područja gdje je i vertikalna disekcija terena mnogo izraženija. U najvišoj zoni se ističu široki, relativno zaravnjeni platoi Mrakovice, Gole planine i Bešića poljane, a u nižoj zoni široka i plitka depresija Pašinih konaka na sjevernom rubu područja.

Opšta osobina reljefa područja NP Kozara je velika dinamičnost reljefa u kojem se izmjenjuju usječene doline, planinske kose, grebeni i izdvojeni vrhovi.